Rola wpływu warunków socjalno-ekonomicznych i środowiskowych

Nie ulega wątpliwości i została potwierdzona licznymi badaniami. Trudno jednak z całą pewnością określić, który z tych czynników ma wpływ najsilniejszy i decydujący. Dlatego też bierzemy pod uwagę zwykle zespół czynników, gdyż czynniki środowiskowe (egzogenne) mogą mieć różną intensywność i występują często w zmieniających się układach. Proporcje między działaniem czynników egzogennych (środowiskowych) i endogennych (genetycznych) są bardzo chwiejne. W tej sytuacji od siły bodźców zewnętrznych.zależy różny stopień kierunek odchylenia fenotypu. Dowodem tego jest powszechnie znany fakt gorszego rozwoju i wartości biologicznej dzieci pochodzących ze złych warunków, niedożywionych i niewłaściwie pielęgnowanych. Odwrotnym zjawiskiem korzystnym jest, udowodnione badaniami, szybsze tempo rozwoju fizycznego dzieci młodzieży pochodzącej z wyższych warstw społeczno-ekonomicznych.