CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE

Czynniki środowiskowe modyfikują przebieg rozwoju i decydują stopniu realizacji potencjalnych uwarunkowań genetycznych. Sterują one rozwojem w zależności od swej intensywności, rodzaju działania poszczególnych czynników, jak również odczynowości dojrzewającego organizmu i uwarunkowanej genetycznie wrażliwości na bodźce środowiskowe. W skład zespołu czynników środowiskowych wchodzą: warunki społeczno-bytowe, w pojęciu których mieści się całokształt wpływów środowiskowych związany z warunkami mieszkaniowymi, wysokością zarobków rodziny, poziomem wykształcenia, sposobem odżywiania, poziomem kultury i opieki zdrowotnej, wielkością i charakterem środowiska społecznego (miasto, miasteczko czy wieś) oraz tradycjami i zwyczajami społecznymi; czynniki biogeograficzne, tj. fauna i flora, a w tym większe lub mniejsze możliwości kontaktów z pasożytami, bakteriami i wirusami, mikroelementy gleby i wody oraz skład powietrza (np. większe narażenie na ujemne działanie pyłów i środków chemicznych w ośrodkach przemysłowych), klimat i ukształtowanie terenu.