OKRESY ROZWOJOWE – OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

Jak już we wstępie wspomniano rozwój jest procesem ciągłym, ale charakteryzuje się pewną rytmicznością polegającą na występowaniu fizjologicznych zmian tempa, a więc okresowym przyspieszeniem i zwolnieniem. Fakt ten stał się podstawą do wyodrębnienia okresów rozwoju uzasadnionych odrębnością cech morfologicznych i fizjologicznych dziecka w poszczególnych etapach jego życia. Ma on również uzasadnienie w postępowaniu praktycznym, z punktu widzenia odmiennej specyfiki opiekuńczo-wychowawczej i profilaktyczno-zdrowotnej, wynikającej z odrębności związanych z wiekiem dziecka.
Bogdanowicz uwzględnia podział rozwoju na dwa duże etapy, tzn. okres płodowy i okres po płodowy. Każdy z nich można jednak jeszcze podzielić na węższe etapy. Okres przedurodzeniowy dzieli się na: 1) okres rozwoju jaja płodowego (trwa 3 tygodnie), 2) okres rozwoju zarodka (trwa 5 tygodni), 3) okres rozwoju płodu (trwa 9—40 tygodni). Okres po urodzeni o wy obejmuje: 1) okres noworodkowy (pierwszy miesiąc życia), 2) okres niemowlęcy (od 1 do 12 miesiąca życia), 3) okres po niemowlęcy (2 i 3 rok życia), 4) okres przed-
szkolny (od 3 do 7 roku życia), 5) okres wczesnoszkolny (7—10 rok ż.), 6) okres pokwitania (z dużą zmiennością osobniczą występuje w granicach od 8,5 do 13,5 lat), 7) okres młodzieńczy (od osiągnięcia dojrzałości płciowej do 20—25 lat, tzn. do zamknięcia wszystkich nasad kości długich). Każdy z tych okresów charakteryzuje się większą lub mniejszą zmiennością cech fizjologicznych i morfologicznych. Te ostatnie cechy, zewnętrznie widoczne i możliwe do zmierzenia, są łatwiejsze do oceny w zakresie zmiennych wartości wysokości i masy ciała oraz zmian proporcji, budowy i sylwetki ciała.