W opiece czynnej nad dzieckiem można wyróżnić trzy stadia

Pierwsze z nich obejmuje proces diagnozowania, rozpoczynający się wykryciem lub podejrzeniem o chorobę, a kończący się zakwalifikowaniem dziecka do odpowiedniej grupy dyspanseryjnej. Drugie stadium to zaprogramowanie, a następnie realizacja indywidualnego procesu leczniczo-rehabilitacyjnego dziecka, trzecia zaś to stadium utrwalania uzyskanych efektów leczniczych i rehabilitacyjnych. Stadium to kończy się wypisaniem dziecka z określonej grupy dyspanseryjnej w momencie, gdy nie wymaga już ono specjalnej opieki medycznej. Kwalifikacja dzieci do opieki czynnej odbywa się aktualnie przede wszystkim w wyniku badań profilaktycznych oraz spontanicznego zgłaszania się do lekarza. Badania profilaktyczne odgrywają coraz większą rolę w kwalifikowaniu do opieki czynnej. Stało się to możliwe z chwilą wprowadzenia do zadań służby zdrowia w 1976 r. badań przesiewowych i pogłębionych badań lekarskich typu bilansu zdrowia. Wskazuje to, że już obecnie, główna rola w wykrywaniu chorób przewlekłych, stanów niesprawności i wad przypada lekarzowi wykonującemu te badania, a więc lekarzowi poradni dla dzieci, poradni szkolnej i ośrodka zdrowia. Uzupełnieniem tego toru kwalifikacji będą wnioski z placówek specjalistycznych, zarówno leczenia ambulatoryjnego, jak i stacjonarnego, do których pacjent bezpośrednio się zgłasza. Rola tych placówek powinna jednak sprowadzać się głównie do funkcji konsultacyjnej dla lekarza opiekł podstawowej, pomocy w przeprowadzaniu badań dodatkowych i ustaleniu ostatecznego rozpoznania.